2013 ANO DE ROSALÍA DE CASTRO

domingo, 27 de março de 2011

MELLE DE LOBOSO. Unidade didáctica.

                                                                    Melle de Loboso

Un tal Melle, veciño de Loboso, Partido de Mondoñedo, decidiu cando xa cumprira setenta anos, aprender a ler e a escribir, e en menos dun mes o mestre houbo de dalo por útil. Ós que lle preguntaban a que viña tomar aquel traballo ós seus anos, contestaba que ó mellor podía mandar algún recado dende o outro mundo, e entón sempre sería mellor por escrito que de palabra. Para que non houber dúbida de que era el quen mandaba as novas, deixaria denantes de morrer unha mostra de letra e papel de barba. E mandou Melle que cando morrese, que lle metesen no peto da chaqueta papel, sobres e lapis tinta.
Finouse Melle, i enterrárono co recado de escribir que pedira, i o lápiz tinta afiado pólos dous cabos, i aínda lle meteron no peto unha navalliña por si quebraba pontas, que apertaba moito ó escribir... Pasóu  o tempo e non chegaba recado ningún de Melle i a xente de Loboso íbase esquecendo da ocurrencia. Pasaron dous longos invernos e dous ledos e pequenos veráns. Un sobriño de Melle, por Pascua, mercóu na feira de Meira un par de galiñas, unha negra castel i outra do pescozo pelado, i ó soltalas na eira miroulles o ovo, e ista derradeira viña coil na ponta, tanto que o puxo deloutro día, cediño, e cacarexouno ben. Era un ovo longo, longo, coa casca mourenta e manchada. O sobriño de Melle pensou que tragueria dúas iemas, i antoxóuselle de almorzo unha torreznada, e cando xa se engurraran os liscos na sartén, partíu o ovo nun prato pra batelo, i o ovo, por dedentro, estaba baleiro de crara e xema, e somentes gardaba un sobre, no que estaba escrito con letra de lápiz tinta –letra comprobada do finado Melle– ésto: «Amañai la chimenea. Tu tío que lo es Victoriano Melle». E sob o nome, un solene rubricado. E ben se vía que o Melle tiña mollado a ponta do lápiz máis de dúas veces escribindo o recado.
Deu a nova o sobriño a voces, acodiron os veciños, e foi lido cen veces o sobre. Cando o sobriño foi ó galiñeiro; a buscala galiña do pescozo pelado, atopouna morta. I o aviso do finado chegara a tempo si fora atendido, que dúas noites despóis un vendabal que viña tolo, levouse a cheminea dos Melle.
E así e todo. Os Melle  de Loboso conservan a carta do tío. Hai veciños de seu que ainda recibiron outras, e todos por ovos ou camiños máis sebredos ainda, pro que isas cartas non as amosan porque tratan de intereses, e consellos en preitos.

Fonte: Ed. Xerais.

UNIDADE DIDÁCTICA SOBRE ÁLVARO CUNQUEIRO E A SÚA ÉPOCA. ESCOLMA DE TEXTOS E ACTIVIDADES. Ed. Xerais.

Nas novelas e relatos de Álvaro Cunqueiro atopamos unha orixinalísima mestura de realidade e fantasía. En cada un dos seus libros coexisten personaxes e feitos fantásticos con outros que ben poderían pertencer á vida cotiá. O autor utiliza sempre técnicas propias da narración realista, cunha presenza importante de recursos tirados da tradición oral popular. Isto, unido aos ambientes familiares nos que se desenvolve a acción, provoca no lector unha viva aparencia de realidade.
Os personaxes das súas obras proceden, en moitos casos, de vellos mitos doutras culturas. Así, en
(presentes, sobre todo, nalgunhas das novelas que escribiu en castelán, como
O humor é outra das características esenciais da narrativa de Cunqueiro. Non só está presente nas súas novelas, senón tamén, de xeito especial, nos seus tres últimos libros de relatos breves, onde tenta ofrecer unha visión das crenzas e do xeito de entender o mundo que teñen as persoas do rural galego.
Merlín e familia, o protagonista é o mesmo mago Merlín que acompañaba ao rei Artur nas súas aventuras lendarias, retirado agora en terras galegas, na compaña da raíña Xenebra, a viúva do rei Artur; en Se o vello Sinbad volvese ás illas o personaxe principal é o mesmo Sinbad de As mil e unha noites, quen, xa vello, rememora e conta as súas antigas aventuras. E o mesmo fai cos mitos nórdicos ou cos da literatura gregaLas mocedades de Ulises ou Un hombre que se parecía a Orestes).

A CHAQUETA DO MOURO. FICHA DE COMENTARIO DE TEXTO.

A CHAQUETA DO MOURO
FELIPE de Francos tiña unha moza na Ribeira de Piquín, terra luguesa de Meira, e iba a vela mui montado na súa mula, unha mula alta e manchada, a orella erguida, a cola trenzada, e o andar solene e balanceado. Meira sempre tivo fama de mular, e da Real Abadía saían todas as que montaba o Santo Orde do Cistel nas Españas, e non as hai mellores en Tortosa nin no Poitou, en Francia. En Meira sempre privóu moito o garañón catalán, que é un tipo serio. Felipo, digo ben, iba na súa mula, e ao chegar a Vilares, que son dous muinos, deixaba a mula na corte de Porteiro de Beza, mui seu amigo, e seguía a pe deica a casa da rapaza, cuia porta estaría, como dice o cantar
... achegada
cunha palla de centeo
Felipe era, e é, alto, fraque, bigotudo, pálido. Hai moito pálido por alá, medio morenos, ás veces axitanados. Quizás chegaran alí familias de lonxe, ou teñen mistura de baluros, esa tribu rara da Terrachá, da que tan pouco se sabe. Felipe, nun dos seus viaxes amatorios, atopóu a un home cavando cun sacho no medio do camiño. Non era coñecido, nin pola vestimenta parecía do país.Gastaba un gorro colorado cunha boIra verde, e por calzós usaba uns grandes bombachos marelos. Caía a tarde.
—Perdéuselle algo?, perguntóulle Felipe dende o alto da mula.
—A chaqueta, respondéulle o forasteiro.
Felipe estivo media hora vendo como o descoñecido cavaba e cavaba, e facíao rnui ben e rápido, e axiña fixo un furado no que cabía il, que era un pernicorto algo xorobeta. Metéuse no furado, e saíu dil cunha chaqueta toda de ouro.
—Home, de ouro!, decíalle eu a Felipe.
—Sí, señor, de ouro!
O pequeno púxose a chaqueta e abotonóuse. Unha vez que a tivo posta, deuse no peito con delambos puños, e sonóu a metal.
—E logo cál é a súa gracia?, perguntóulle Felipe, sacando o sombreiro.
—Non ves que son mouro?, dixo o da chaqueta de ouro.
E contóulle a Felipe que viaxando pola fresca, sentárase a botar unha soneta alí en Xunqueiras, e tamén pra non verse obrigado a pasar de día o barrio de Lodoso, que non quería ser visto con aquela prenda, e que pousando a chaqueta no chan, a prenda polo seu peso foi afondando deica quedar enterrada naquela terra branda da ribeira, e que non era somentes polo peso, senón que estando feita con ouros que vifian de tesouros ocultos, tiña a querencia da soterra, e gostáballe escusarse pra que seu amo se perguntase ónde se metera. E ademáis que a chaqueta tifia o vicio, cando se enterraba de ir buscando o camiño que millor a levase a unha ponte, e entón quedábase acolá, facía unha cova cómoda, e estaba séculos sin moverse. E o mouro buscara a chaqueta no camiño, coma vira Felipe, porque xa tiña rnui coñecidas as súas teimas.
—Por iso viaxo sempre con pico, ou sacho ou pata, que non hai día que non teña que buscala.
—Moito traballo é!
—Pro non hai prenda que vista como ela
O mouro ofrecéulle a Felipe unha proba, e Felipe dixo que sí e púxose a chaqueta, que lle quedaba estreita, e era unha prenda mui pesada, e non ben a tivo posta Felipe, comenzóu a abanearse, e a tirar por Felipe ao chan, tan seguido e forte que o tumbóu. Caído Felipe, a chaqueta quería someterse na terra, e xa estaba Felipe medio enterrado vivo, cando lle botóu unha man o mouro.
—Tente, Felipiño!, díxolle.
E poñéndose o mouro de novo a chaqueta aquélla, foise cáseque correndo polo camiño de Lodoso. Brilaba a chaqueta dándolle os derradeiros raios daquel doce serán de setembro.

Fonte: Ed. Xerais.

terça-feira, 8 de março de 2011

ESPECTÁCULO DA DRAMATURXÍA DE ÁLVARO CUNQUEIRO.( ESAD GALICIA)

A ESAD ( Escola Superior de Arte Dramática)  de Galicia ofrecerá en breve un espectáculo coas primeiras dramaturxias de Cunqueiro: Rúa 26. Diálogo limiar (1932) e Xan, o bo conspirador (1933). Dúas alfaias da literatura dramática surrealistas nas que se atopan as claves da súa concepción teatral.
A finais deste mes de marzo poderá verse na Sala Pedra Seixa da ESAD de Galicia.

domingo, 6 de março de 2011

HERBA AQUÍ OU ACOLÁ.

Acolá están as illas...

Acolá están as illas. Paso a man polo lombo do vento
que mas deu coma un can no monte dá perdiz
agardo que se ergan e voen sobre o mar.

A alma anda nestes inventos porque non lle abonda
o que é como é do mundo
quixer facer pombas con auga e amieiros de pruma
e en vez de carro que polos camiños do monte
baixase cantando a lúa arrastrada
por un tiro de peixes prateados.

- Pro estes inventos soio sirven
pra distraer a alma das suas contas,
tanto de amor e bágoas, dez por cento
de perdidos amores, e oitenta de soedade
que a vistes áspera como unha camisa de estopa
e queres pór unha ollada de seda no mencer
e nóna tés, veciño da tristura e do medo
a metade de ti morto sin enterrar
pra que a outra metade se decate.
Entón disimulando canto, e coas mentiras
fágome unha sorrisa de xardín en festas.



Herba aquí ou acolá

Todo pende en que ún esteña morto
perguntando póla herba que nasce derriba
coma por un novo corpo máis levián,
abaneado pólo vento,
                  - que trae e que leva a semente -
Herba no monte ou nas rúas da cidade
- aquí podían ser os pés dos vagabundos
que ún se soñara nús unha mañán de cedo -

Canto vai da memoria á herba
por onde terreas pensativas azas
caladamente te recomezan. Ouh abril,
tí liberdado dos vermes e dos ósos
dos ouvidos por onde estabas apegado
a aqueles outros pasaxeiros de traxe novo!
Cando chove adeprendo a beber auga.
Por unha boca que non tiven, abrancuxados
fíos que zugan no terrón e medran:
foron percisos nubes e sol e un sacho
                  - namentras te valeiras
esqueces os cantos ledos do verán e o merlo
o pan o lume e esa doce sorrisa
que todos tivemos unha vez pousada no peito -

Todo pende en que ún esteña morto
e queira volver ao val e á noite
esmola de home, pasteiro comunal
onde brancas ovellas alindadas por unha vella
pacen seguido sin erguer a cabeza
sin decatarse de ónde ven a herba
que moen e remoen os dentes apertados.

Sin decatarse da resurreción da carne de Álvaro Cunqueiro,
un novo corpo limpo que soñaba co vento,
        — beira dun río, quizaves,
        ou nun alto —.



11

Ese alguén de meu que nunca volve
á auga da infancia
sin saber saír do laberinto.
Ese que é outro home que eu levo
derrubado sobre min
ou como a hedra 90 carballos abraza.

En balde lle digo que hoxe recollen
as coloradas mazáns
e que hai que buscar as que caen entre a herba.
Verdadeiramente é como levar un morto
nada apetece e de nada se lembra
preguizoso sombrío. A seu carón vivo
e o eu que canta e volve
mira de esguello pra ónde xaz
e olla cómo apodrecen nel os soños e os anceios
a mocedade que foi e as sorrisas das mulleres
todo o que foi amado e recibido
todo o que foi e nunca máis será.
Pro o eu que vive e anda
resiste e non esquece ren,
despedíndose farto de vida
cando a vida de meu e máila súa acaben.
Pro eu resucitarei que soio volven
os que recordan, compañeiros.

DÍXENLLE Á RULA.

http://www.bvg.udc.es/indice_paxinas.jsp?id_obra=Heaqouac1&id_edicion=Heaqouac1002&cabecera=%3Ca+href%3D%22ficha_obra.jsp%3Fid%3DHeaqouac1%26alias%3D%25C1lvaro%2BCunqueiro%22+class%3D%22nombreObraPaxina%22%3EHerba+aqu%ED+ou+acol%E1%3C%2Fa%3E&alias=%C1lvaro+Cunqueiro&formato=audio
Se queres escoitar o texto pincha aquí.

DÍXENLLE Á RULA
Díxenlle á rula: Pase miña señora!
E foise polo medio e medio do outono
por entre as bidueiras, sobre o río.
O meu anxo da garda, coas azas sob o brazo dereito,
na man esquerda a calabaciña da auga,
ollando a rula irse, comentóu:
-Calquera día sin decatarte do que fas
dices: Pase miña señora!
e é a alma tua a quen despides como un ave
nunha mañán de primavera
ou nun serán de outono.

DEMOS ACUÁTICOS

Como estamos no mes de agosto, en días de vacación, eu tómome unhas horas de vagancia para contarlles a vostedes de demos acuáticos. Seica algún está bañándose preto de onde eu o fago, en augas da ría viguesa, en calquera das longas e finas praias da súa beira esquerda. Como saben ?contárono Patai e Graves no seu libro Mitos dos hebreos, tan curioso-, os talmudistas e cabalistas sosteñen que os luciferinos non poden meterse na auga, e por dúas razóns: a) porque se denunciarían ás xentes que os visen mergullarse, xa que producirían o mesmo fume e o mesmo chirrido que fai, ao entrar na auga, o ferro a lume vivo en fráguaa do ferreiro; b) porque, entrando o demo na auga, provoca tempestades nas que el mesmo perece. No entanto, a tradición europea Horst, co seu Demonomagia ao canto- cre que o demo pode bañarse no mar e nos ríos, e aínda que, cando viaxa en barco, este padece unha mala travesía, xa tempestades, xa calmas chichas, a nave chega ao seu destino. Sábese que varios demos utilizaron a nave do Holandés Errante para trasladarse de Europa a América, ou viceversa, ou viaxar polo Mediterráneo. Nun proceso da Inquisición, na Lima do século XVII, un demo apareceu instalado comodamente, con todos os servizos á súa disposición, no corpo dun comerciante, natural de Badaxoz ?que non todos os estremeños de Indias ían ser conquistadores, centauros ou case deuses-. Non había quen botase do corpo do estremeño ao diaño aquel, quen dixo chamarse Tuno, e o infernal discutía cos inquisidores, os cales preguntáronlle como chegara ao Perú e de onde. Dixo Tuno que en nave procedente de Sevilla, aínda que el desde facía séculos vivía en Toledo, "cabe as tinerías", e que, grazas a el, a pesar das tempestades, a flota do ano da súa viaxe chegara sen novidade. E para probar o da viaxe en nave Tuno dixo aos inquisidores "corenta e dous termos de mariñeiría, velas e manobras, e algúns obscenos". Asegúrase que, no XVIII, estando o que logo sería famoso violinista Paganini condenado a servir un remo nas galeras de Xénova, tiña como compañeiro destro de banco un demo, ao que vendeu a súa alma pola liberdade e a arte de tocar o violín. O demo iría a galeras por facerse con aquela alma sombría e misteriosa de Paganini, da que nos conta Heine, que lle escoitou tocar nas "Noites florentinas"... Polo pronto, pois, xa temos un demo que sabía remar.
O cardeal Hiller, home moi puntual nos seus relatos: en Escocia viu unha sirena, recollida en casa rica, domiciliada nunha bañeira e que sabía calcetar-, que escribiu unha Historia de Inglaterra, asegura que os demos que pasaron á Gran Bretaña foron nada menos que setecentos setenta e sete, e fixérono a nado, ao mesmo tempo que o Xudeu Errante, o cal ía de pé sobre as ondas coma se camiñase por un prado. Esta noticia de Hiller expón problemas: ou todos os demos saben nadar e pasaron a Gran Bretaña os que quixeron, ou foron escollidos entre os demos setecentos setenta e sete que sabían nadar e eran capaces de facer a travesía da Canle. Sería interesante saber o tempo que os demos nadadores tardaron en atravesar a Canle, e se a súa marca foi ou non batido polos que nos nosos tempos dedícanse a facer a travesía a nado. Podían ir en voo a Inglaterra, pero Hiller é formal: foron a nado. Hai máis: desta travesía a nado quedoulles, aos demos que traballan en Inglaterra, un lunar escamoso na nádega dereita.
Sábense todas as preocupacións dos europeos medievais ao construír unha ponte. Unha ponte, e isto sabíano os gregos, violaba a orde natural, pois unía as dúas beiras dun río, que por algo estaban separadas. O río había que cruzalo, pois, por un vao ou en barca. Os persas foron derrotados polos atenienses en terra e mar, en Maratón e Salamina, coa axuda dos deuses, furiosos contra o medo porque fixeran unha ponte de barcas para que o seu exército puidese pasar o Bósforo. Noutros lugares, unha ponte, como entre etruscos, era unha cousa sacra, e o pontifex, o hacedor de pontes, altísimo maxistrado. O Papa de Roma herdou da relixión antiga o seu título de Sumo Pontífice, de máximo hacedor de pontes. Na Idade Media sacrificáronse, nalgún lugar de Europa, humanos para enterrar as vítimas baixo os alicerces das pontes. E dalgunhas pontes dise aínda que foron construídos polo demo, ás veces nunha noite-. Pero tamén hai a versión contraria, a que fai que o demo impida a construción de pontes, buscando que a xente siga pasando os ríos en barca, ou por pasos de pedra nun vao. O demo fai escorregar ao que cruza, o suxeita na auga ameazándoo con afogalo, e por salvalo pídelle a alma. Hai demos especialistas, e algúns fixeron famoso na alta Idade Media a Frankfurt, cidade cuxo nomee significa Vao dos Francos. E tamén hai demos que non poden pasar un río por unha ponte. Na Inquisición renana, sóubose que un diaño non era culpable dun crime cometido no medio dunha ponte "porque é de saber común que o demo non pode atravesar un río por unha ponte". Neste caso, ou natación ou vao. E por se o demo no vao axexaba ao cristián, alí estaba Cristobalón, transportista.
En fin, hai demos que non lle teñen medo ao auga, atravesan a canle e os ríos. Haberá moitos que aproveitan o verán para ir ás praias e ás piscinas. Os máis elegantes irán a Saint-Tropez e aínda haberá os que anden a escandinavas polas praias da Costa Brava ou das Canarias. E algún se achegou a Galicia, e nadará na mesma onda en que eu o fago "ondas do mar de Vigo", caricias de amor na Idade Media cando trovaba Martín Codax, un poeta que parece que sabía nadar.
Álvaro Cunqueiro.

POEMAS DE CUNQUEIRO.

BIOGRAFÍA. Galipedia.

FOTOBIOGRAFÍA SONORA

http://www.youtube.com/watch?v=OoUbcPxZg4Y

QUEN POIDERA NAMORALA. FIlme PRADOLONGO.

Versión do filme " Pradolongo"

NOS TEUS OLLOS.

ENTREVISTA A ÁLVARO CUNQUEIRO

http://video.google.com/videoplay?docid=-2516692118735669028#

BIBLIOGRAFÍA DE ÁLVARO CUNQUEIRO

Mar ao Norde, editorial Nós, Santiago de Compostela, 1932.
Poemas do si e non, edicións Un, Lugo, 1933.
Cantiga nova que se chama riveira, edicións Resol, Santiago, 1933.
Nenia. Tres pequenas versiós tristes (Rosalía de Castro, Antonio Nobre, Enrique Heine), edicións Papel de Color, Villagarcía, 1936.
Historia del Caballero Rafael, Vértice, Madrid, noviembre de 1939.
Elegías y canciones, editorial Apolo, Barcelona, 1940.
San Gonzalo, Editora Nacional, Madrid, 1945.
Balada de las damas del tiempo pasado, Alhambra, 1945.
Dona do corpo delgado, Editor Sabino Torres Ferrer, Pontevedra, 1950.
Rondeau en loor de un botánico del siglo XVIII que regresa de Cipango y Catay y todas las Indias, imprenta Herederos de Ramiro P. del Río, Luarca, 1951.
Crónica de la derrota de las naciones, Atlántida, La Coruña, 1954.
Maside, (con R. García Suárez), editorial Galaxia, Vigo, 1954.
Merlín e familia e outras historias, editorial Galaxia, Vigo, 1955.
As cronicas do Sochantre, editorial Galaxia, Vigo, 1956
El caballero, la muerte y el diablo y otras dos o tres historias, ediciones El Grifón, Madrid, 1956.
Merlín y familia, AHR, Barcelona, 1957.
Vigo, puerta del Atlántico, Ayuntamiento de Vigo, 1957.
Cantiga nova que se chama riveira, edicións Monterrey, Vigo, 1957.
O incerto Señor Don Hamlet, príncipe de Dinamarca (peza dramática en tres xorhadas), editorial Galaxia, Vigo, 1958.
Teatro venatorio y coquinario gallego, (con J. M.ª Castroviejo), editorial Monterrey, Vigo, 1958.
Las crónicas del Sochantre, AHR, Barcelona, 1959.
Escola de menciñeiros e fábula de varia xente, editorial Galaxia, Vigo, 1960.
Las mocedades de Ulises, Librería editorial Argos, Barcelona, 1960.
Si o vello Sinbad volvese ás illas..., editorial Galaxia, Vigo, 1961.
Viaje por los montes y chimeneas de Galicia. Caza y cocinas gallegas, (con J. M.ª Castroviejo), editorial Espasa-Calpe, Madrid, 1962.
Rutas de España: La Coruña, Lugo, Orense y Santiago, Publicaciones españolas, Madrid, 1962.
Cuando el viejo Simbad vuelva a las islas, Librería Editorial Argos, Barcelona, 1962.
Tesouros novos e vellos, Galaxia, Vigo, 1964.
Pesca y conservas. Itinerarios turístico-gastronómicos de la provincia de Pontevedra, (con G. Massó), Diputación de Pontevedra, Vigo, 1964.
El Camino de Santiago, imprenta Faro de Vigo, Vigo, 1965.
Daniela y la estrella, imprenta Faro de Vigo, Vigo, 1967.
Historia del ángel Adriel, guardián de la puerta sur del Paraíso, imprenta Faro de Vigo, Vigo, 1967. Lugo, La Coruña, Pontevedra, Ourense, Publicaciones españolas, 1967.
Flores del año mil y pico de ave, editorial Táber, Barcelona, 1968.
Lugo, editorial Everest, León, 1968.
Un hombre que se parecía a Orestes, ediciones Destino, Barcelona, 1969.
El envés, editorial Táber, Barcelona, 1969.
Pontevedra, Rías Bajas, editorial Everest, León, 1969.
La cocina cristiana de Occidente, editorial Táber, Barcelona, 1969.
El descanso del camellero, editorial Táber, Barcelona, 1970.
Laberinto y Cía, editorial Táber, Barcelona, 1970.
Rías Bajas gallegas, editorial Everest, León, 1971.
Vigo y su Ría, editorial Everest, León, 1971.
Xente de aquí e de acolá, editorial Galaxia, Vigo, 1971.
Vida y fugas de Fanto Fantini della Gherardesca, ediciones Destino, Barcelona, 1972.
A cociña galega, editorial Galaxia, Vigo, 1973.
Don Hamlet e tres pezas mais, editorial Galaxia, Vigo, 1974.
El año del cometa con la batalla de los cuatro reyes, ediciones Destino, 1974.
La otra gente, ediciones Destino, Barcelona, 1975.
Tertulia de boticas prodigiosas y escuela de curanderos, ediciones Destino, Barcelona, 1976.
Soma de craridades, edicións Cuco-Rei, A Coruña, 1977.
Monumentos y lugares más representativos de la comarca eumesa, Ayuntamiento de Pontedeume, 1977.
Os outros feirantes, editorial Galaxia, Vigo, 1979.
Laude de vírgenes románicas, compañía Roca-Radiadores, Barcelona, 1979.
Obra en galego completa. I. Poesía. Teatro, editorial Galaxia, Vigo, 1980.
Laude da camelia, Diputación Provincial de Pontevedra, 1981.
Ollar Galicia, ediciones Destino, Barcelona, 1981.
Ver Galicia, ediciones Destino, Barcelona, 1981.
Arquitectura rural gallega, Caixa de Aforros de Galicia, A Coruña, 1981.
Historias gallegas, Banco de Crédito e Inversiones, Madrid, 1981.
Historia de una isla llamada Brenda, Vigo, 1982.
Obra en galego completa. II. Narrativa, editorial Galaxia, Vigo, 1982.
Fábulas y leyendas de la mar, Tusquets editores, Barcelona, 1982.
Obra en galego completa. III. Semblanzas, editorial Galaxia, Vigo, 1983.
Antología poética, Plaza y Janés S.A., Barcelona, 1983.
Cocina gallega, editorial Everest, Madrid, 1982.
Tesoros y otras magias, Tusquets editores, Barcelona, 1984.
Viajes imaginarios y reales, Tusquets editores, Barcelona, 1986.
Los otros caminos, Tusquets editores, Barcelona, 1988.
Hierba aquí o allá. Herba aquí ou acolá, Visor Poesía, Madrid, 1988.
El pasajero en Galicia, Tusquets editores, Barcelona, 1989.
Obra en galego completa. IV. Ensaios, editorial Galaxia, Vigo, 1991.
A máxia da palavra: Cunqueiro na rádio, Sotelo Blanco Edicions, Santiago de Compostela, 1991.
Cunqueiro en la radio. Cada día tiene su historia y otras series: comentarios radiofónicos, RNE, A Coruña, 1956-81, Fundación Barrié de la Maza, Conde de Fenosa, A Coruña, 1991.
Flor de diversos. Escolma de poetas traducidos, editorial Galaxia, Vigo, 1991.
Herba aquí ou acolá, editorial Galaxia, Vigo, 1991.
La bella del dragón. De amores, sabores y fornicios, Tusquets editores, Barcelona, 1991.
O reino da chuvia. Artigos esquencidos, Diputación Provincial, Lugo, 1992.
Encuentros, caminos y noticias en el reino de la tierra, El Correo Gallego, Santiago de Compostela, 1992.
Papeles que fueron vidas, Tusquets editores, Barcelona, 1994.

ÁLVARO CUNQUEIRO, POETA

Álvaro Cunqueiro forma parte, con outros poetas tan destacados como Igrexa Alvariño ou Carballo Calero, do que cabe identificar como Grupo da República, isto é, conxunto de escritores (e intelectuais e artistas) que abre a súa manifestación entre 1930-1936. De feito, en coincidencia de razón cronolóxica e estética coa xeración vangardista (Manuel Antonio, Amado Carballo, M. L. Acuña, Bouza-Brey, Pimentel, A. Casas), a que verdadeiramente trae, con impulso de ruptura, os signos da modernidade á lírica galega, de modo que ese grupo roto, logo, pola guerra civil  preséntase como unha segunda comunidade de idade da citada xeración, e, á súa vez, caracterízase polo seu carácter acumulativo¸ quere dicirse que confirma e ata intensifica as liñas de modernidade abertas polos maiores, ou ramas fundamentais da lírica de tradición simbolista.
Nese cadro ou marco, pois, a obra poética cunqueiriana aparece marcada por tres moi evidentes trazos caracterizadores. En primeiro termo, pola súa brevidade (como a de Manuel Antonio, Amado Carballo, Bouza ou Pimentel), pois o seu corpus á espera de recolección de textos dispersos ou inéditos redúcese a cinco libros en galego (e un en castelán).
Logo, está o trazo da discontinuidade, xa que se no momento de manifestación do grupo en só dous anos edita tres libros fundamentais (Mar ao Norde, Poemas do se e non e Cantiga nova que se chama ribeira), ata a plena posguerra non aparecerá o segundo (Dona do corpo delgado, 1950), e xa, trinta anos despois (1980), o seu último Herba aquí ou acolà.
Para rematar, o seu corpus lírico responde, con profunda razón unitaria, e aí radica a súa tan fonda autenticidade creadora, a unha poética mantida con exemplar fidelidade, e que non deixou de ocasionarlle, de modo especial no período de hexemonía da palabra de razón histórica, inxustos silencios e marxinacións. Unha poética, en fin, que el intuía nas «verbas» («como están as imaxes nos espellos»), na fermosa «música» que acompaña ás palabras, e nunha «veracidade sentimental» que se cumpre ou satisfai, plenitude dunha encarnación, con palabras.
Claro que, ademais, e como fonte íntima e cordial desa «veracidade sentimental», todo o seu mundo poético, outra razón intensa de unidade,  quedou configurado sempre, e en tensión permanente, sobre dúas forzas temáticas determinantes: por unha banda ,eixo de positividade, un ilusionado impulso amoroso, un anhelado ideal de beleza como plenitude; por outra ,sería de negatividade , o «dolorido sentir» do tempo e o acabamento, da soidade, da desposesión e a morte.

Esta proclamada unidade da súa obra non nega determinados matices ou transicións, ben evidentes, desde logo. Así, o seu ciclo de mocidade, os seus tres primeiros libros, aparece marcado por un sincretismo vangardista (o máis orixinal da lírica galega moderna) e o tan atractivo neopopularismo (tan caro e definidor da súa Cantiga nova...); despois, Dona do corpo delgado, xa na súa primeira madurez, combina elementos popularistas cun moi persoal culturalismo (non entendido no seu momento); xa por fin, a súa colección última, agora, si, moi influente sobre as novas xeracións e tendencias, representa unha complexa montaxe de fondo culturalista e de intensa realización de toda unha intensa tópica simbólica, para dar expresión concentrada, de axustada melodía da lamentación, ás grandes e dramáticas polaridades temáticas que guiaron, desde os comezos, a súa creación lírica.
Con estas elementais caracterizacións, Álvaro Cunqueiro signifícase hoxe, a esta altura das circunstancias, como un gran poeta de poderosa vixencia e dobre valor. E iso porque, nunha dirección, a súa obra primeira e temperá foi decisiva para a consolidación dos signos da modernidade na lírica galega, rompendo coas liñas tradicionais do enxebrismo e patrianismo; e noutra dirección ,cara ao futuro, porque o seu libro último resultou, á vez, non menos decisivo nos signos de ruptura coa dominante, entre 1950-1975, poética realista ou de razón histórica, definidora do período de posguerra. Cunqueiro, en fin, abriu as portas á escritura da postmodernidade.


Por Arcadio López Casanova
Tomado de: Centro Virtual Cervantes