ROSALÍA: BREVE BIOGRAFÍA E BIBLIOGRAFÍA

Rosalía de Castro naceu en Santiago de Compostela en 1837 e morreu en Padrón en 1885. Figura clave do Rexurdimento galego, tamén produciu literatura en castelán, e foi considerada, xunto a Bécquer, gran representante dun Romanticismo tardío. A autora contribuíu nas súas últimas obras á renovación métrica que anunciaba o Modernismo. E, como muller consciente do papel secundario ao que estaban relegadas culturalmente na súa época, quixo deixar claras algunhas outras cuestións… A figura de Rosalía foi reivindicada como precursora do feminismo, e así se pode considerar en tanto que algunhas das súas obras en prosa reivindicaron o papel da muller na cultura. En lingua castelá compuxo narracións como A filla do mar (1859) e O cabaleiro das botas azuis (1867), revalorizada recentemente, nas que trata o tema da dignificación da muller. As literatas (Cartas a Eduarda) (1866), é un artigo sobre a condición feminina na que a autora advirte da atribución de obras de mulleres a homes, especialmente aos seus maridos. Nesta carta Nicanora aconsella a Eduarda que non escriba, que non publique, que rompa os seus poemas, nun exercicio de sarcasmo contra o estatus ao que eran apartadas as mulleres creadoras. Aínda que Rosalía sempre quedará na memoria como poetisa. Aos 20 anos publicou o seu primeiro libro poético, A Flor, en castelán e próximo ao Romanticismo de Espronceda. A esta obra seguiu Cantares galegos (1863), na lingua natal da autora, que sitúa a temática amorosa xunto a outras composicións de asunto social e costumista. Rosalía asume a voz do pobo galego, situándose con esta obra como precursora, xunto a Curros Enríquez e Eduardo Pondal, do Rexurdimento cultural de Galicia. Establecida en Madrid tralo seu matrimonio, a morriña da súa Galicia natal e a dor pola situación de abandono en que a vía, lévaa a escribir dese modo. En Follas Novas (1880) obsérvase un cambio de sensibilidade, un incremento do lirismo. A nostalxia, soidade e tristeza do eu poético en ocasións identifícanse co sufrimento do pobo galego. Xa se apunta o tema da morte como liberación da dor. O mundo é adverso e a existencia humana dolorosa. Algúns críticos considérano o mellor de toda a poesía galega. A súa obra principal en castelán, Nas beiras do Sar, publicouse en 1884. Nela acentúase o pesimismo e a obsesión pola morte e abundan as meditacións maduras sobre o sufrimento da vida, o amor, a vellez, a eternidade. Os seus poemas, desprovistos de calquera esperanza, supoñen un punto de partida da lírica moderna. Rompen coas formas métricas do seu tempo e presentan unhas imaxes pouco tradicionais. Algúns dos seus símbolos inspirarán a Antonio Machado. Juan Ramón Jiménez sitúaa entre os predecesores da revolución poética iniciada por Rubén Darío.